فرانسیس فوکویاما: ضعف آموزشی رشته سیاستگذاری عمومی
رشته سیاستگذاری عمومی نیازمند تغییر اساسی است!
شما خوانندگان عزیز را دعوت به مطالعه متن منتشر شده ای می کنم که آقای فوکویامای شهیر آن را منتشر کرده است و با اندکی تخلیص آن را ترجمه کرده ام. شاید برای شما جالب باشد که بدانید چنین شخصیت شناخته شده ای در حال حاضر توجه خود را از رشته روابط بین الملل به رشته سیاستگذاری عمومی معطوف کرده است و در حال حاضر در یکی از دانشگاه های برتر آمریکا در حال تحقیق و به قول خود بازسازی رشته سیاستگذاری عمومی است...
( اینقدر خوشبین نباشید لطفاً)
(مسأله پردازش اطلاعات و توصیه های سیاستی)
یکی از باورهای رایج بین شهروندان این است که دولت ها همواره تصور ناقص یا اشتباهی از مشکلات جامعه دارند که دلیل اصلی آن هم نداشتن اطلاعات کافی است. اما بررسی های انجام شده نشان می دهد که عکس این موضوع بیشتر صحت دارد. دولتمردان همواره با هجمه زیادی از اطلاعات مواجه می شوند و برای بررسی آنها و دست یافتن به منشأ مشکلات با سختی زیادی مواجه هستند. زیرا اگر قرار باشد تمام وقت خود را به این اطلاعات اختصاص دهند، نه تنها از انجام فعالیت های روزانه خود درمانده می شوند، بلکه حتی فرصت کافی برای ارایه راه حل نمی یابند. از همین جهت آنها از استراتژی تفویض اختیار استفاده می کنند تا در مقابل واگذاری بخشی از اختیارات خود به نهادی زیرمجموعه خود، بتوانند مشکلات را به نحو بهتری برطرف کنند. از ظاهر این کار چنان بر می آید که ظرفیت دولت ها برای پردازش اطلاعات افزایش می یابد و آنها می توانند در فواصل زمانی کوتاه تر به مشکلات بیشتری پاسخ دهند و رضایت شهروندان را بدست آورند.
مقدمه
چارچوب اعتلاف گروه های حامی یکی از مهم ترین نگرش های به کار گرفته شده در علم سیاستگذاری عمومی است که در دهه ۱۹۹۰ میلادی در آمریکا شکل گرفت. این چهارچوب فکری زمینه را برای تغییر نگاه نسبت به نحوه اتخاذ سیاست ها فراهم کرد. ساده فرض کردن عمل سیاستگذاری که طی آن یک گروه محدودی طی یک روند خطی باعث وضع سیاست های عمومی می شوند، جای خود را به نگاه برگرفته از پیچدگی و دخیل بودن طیف وسیعی از بازیگران سیاسی داده بود. مسایل عمومی که تا پیش از این گمان می شد توسط عده محدودی به نوعی مدیریت می شود، اکنون توسط عده زیادی با اندیشه های مختلف مورد نقد قرار می گیرد.
طراحی سیاست های عمومی باید به گونه ای باشد که دربرگیرنده تمامی ابعاد طبیعت انسان باشد. شناخت کامل از دغدغه ها، ترس ها و نگرانی انسان ها به سیاستگذاران کمک می کند تا سیاست ها را بر اساس اهمیت این موارد اولویت بندی کنند. از طرفی سیاستگذاری هایی که با طبیعیت انسان منطبق باشند، واکنش مخاطبان را به صورت حساب شده بر می انگیزند و از همین جهت "واکنش محور" نیز هستند.
ماهیت جامعه امروزی و مشکلات مربوط به آن به طور چشمگیری تغییر کرده است. عمل توسعه روش های جدید و بهتر برای تولید دانشی که در حل مشکلات عمومی به کار خواهد رفت را نمی توان صرفا علمی یا صرفا عقلانی دانست بلکه ماهیت آن سیاسی است.
تحلیل سیاست را می توان در قالب فرایندهای سیاسی جای داد که نشان دهنده ارزش های متعارضی از بخش های مختلف جامعه هستند. چرا که هر یک از آنها برای پیشرفت جامعه نظر خاصی را تعقیب می کند...
(برگرفته از کتاب سیاست گذاری و تحلیل سیاست های عمومی اثر آقای دکتر قلی پور و آقای دکتر فقیهی ص ۱۹)
یکی از جذابیت های دنیای سیاستگذاری عمومی این است که بدانیم که چرا بعضی از ایده ها در نهایت به ارایه یک سیاست منتهی می شوند. عمل سیاستگذاری امری پیچیده و پویا است و حتی گاهی چرخه های سیاستگذاری در خصوص یک موضوع تمامی ندارد.
در دهه های گذشته «اصل پیمانکاری» وارد ادبیات آکادمیک علوم سیاسی شد و در حوزه سیاست های عمومی و مدیریت مورد توجه قرار گرفت.برای این اصل از واژه های مختلفی استفاده شده است که مشهور ترین آنها عبارتند از : پیمانکار سیاسی - پیمانکار سازمانی - پیمانکاران عمومی و پیمانکار سیاستی. هدف از مطرح کردن این واژه ها ارایه یک دیدگاه جدید برای درک بهتر پدیده های نوین در دنیای سیاست است.
در ابتدای سال 2018 مطابق مرسوم مجله تخصصی Policy Study Journal آماری را از تنوع مقالات منتشر شده در سال 2018 در زمینه سیاستگذاری عمومی را ارائه کرد که به تفکیک مهم ترین بخش های علمی و حیطه های موضوعی را در مقایسه با سالیان گذشته نشان می دهد :
سیاست هایی که توسط دولت به مرحله تصویب و اجرا می رسند دارای پیش زمینه های متعددی هستند و متناسب با یک هدف اتخاذ می شوند. با توجه به شرایط موجود، دولت تلاش می کند تا مشکلات مهم کشور را به نهادهای متولی کشور گوشزد کند، برتری خود را نسبت به دیگر بازیگران نشان دهد یا تغییری را در رفتار و منش افراد یا گروه های سیاسی ایجاد نماید. برای تحقق این اهداف، دولت از ایزارهایی استفاده می کند که اصطلاحاً به آن ابزارهای سیاستگذاری می گویند.
ابزارهای سیاستگذاری به مجموعه ای روش ها و فنونی گفته می شوند که دولت ها به وسیله آن ها تلاش می کنند به اهداف مورد نظر دست یابند.
منظور دولت از استفاده از این ابزارها ایجاد نوعی تغییر در رفتار دیگران است تا آنها را مجبور به انجام کاری کند که به خودی خود انجام نمی دادند. از طرفی ابزارهای سیاستگذاری که امروزه در اختیار دولت ها قرار گرفته اند، به خوبی نشان می دهند که دولت های امروزی تا چه اندازه به لحاظ توانایی و گسترده بودن نسبت به دولت های دهه های گذشته تغییر یافته اند.
همچمنین برای اندازه گیری یا بررسی میزان کارایی ابزارهای سیاستگذاری می بایست آنها را بر اساس ماهیتشان تقسیم بندی کرد که از جمله می توان به چنین تقسیم بندی اشاره کرد:
البته باید به این نکته هم اذعان داشت که دسته بندی فوق دارای مرز بندی مشخص نیست، بلکه در مواردی حدود بین آنها واضح نیست و حتی برای یک گروه می توان عناصری از دیگر گروه ها را مشاهده کرد.
پنج ویژگی بنیادین دانش سیاستگذاری عمومی عبارت است از:
